Policjanci z Komendy Powiatowej Policji w Pucku otrzymali zgłoszenie od 25-letniej mieszkanki powiatu puckiego, która padła ofiarą oszustwa na tzw. „BLIKa”. Kobieta poinformowała mundurowych o włamaniu na konto komunikatora społecznościowego i wyłudzeniu przez osobę udającą jej siostrę pieniędzy o łącznej kwocie 900 zł!

Jak do tego doszło? Kiedy oszust uzyskał dostęp do facebookowego profilu siostry poszkodowanej, wysłał do 25-latki wiadomości z prośbą o podanie dwóch kodów BLIK z uwagi na prace serwisowe banku i niemożność samodzielnego wygenerowania swoich kodów.

– Zgłaszająca pokrzywdzona wysłała rzekomej siostrze kody BLIK, za pomocą których oszust wypłacił z konta 900 zł – mówi asp. sztab. Joanna Samula-Gregorczyk, oficer prasowy KPP w Pucku. – Niestety kobieta zorientowała się, że została oszukana, dopiero gdy siostra poinformowała ją o nowym profilu na profilu społecznościowym z uwagi na kradzież jej poprzedniego konta.

Puccy policjanci apelują o wzmożoną czujność!

– Przestępcy potrafią nakłonić do działania wbrew zdrowemu rozsądkowi. Stosują metody emocjonalnej manipulacji, na które mało kto jest całkowicie odporny – tłumaczy – mówi asp. sztab. Joanna Samula-Gregorczyk. – Oszuści działają bezwzględnie, wykorzystując wiele metod wywierania wpływu. Stosują techniki m.in. określane jako stopniowo narastającego lęku, uciekającej atrakcyjnej nagrody, technice bazującej na autorytecie czy z wykorzystaniem empatii.

Policja informuje i ostrzega

1. Technika stopniowo narastającego lęku
Powszechnie wiadomo, że strach często wyłącza racjonalne myślenie. Oszust ostrzega więc o rzekomo grożącym nam niebezpieczeństwie – kradzieży. Klasycznym przykładem stosowania tej techniki jest oszustwo „na pracownika banku”.
2. Technika uciekającej atrakcyjnej nagrody
Oszuści łapią na przynętę, którą jest jakaś ciekawa oferta, z której możemy skorzystać, spełniając niewygórowane warunki. „Okazją” może być nagroda w konkursie, rabat w znanym sklepie, możliwość szybkiego wzbogacenia. Trzeba się spieszyć, by z tego skorzystać. Tę technikę stosują cyberprzestępcy zamieszczający w internecie fałszywe reklamy o sprzedaży np. akcji państwowego koncernu.
Zyski są „gwarantowane”, wystarczy 1000 zł, żeby po tygodniu mieć 1500 zł. Oferta jest „limitowana”: to ostatni dzień sprzedaży lub ostatnie akcje. Z jednej strony ofiara działa pod presją czasu, a z drugiej nie chce stracić korzyści, która wydaje się w zasięgu ręki.
3. Technika bazująca na autorytecie
Przestępcy udają urzędników, policjantów. Dzwonią, podszywając się pod urząd skarbowy, ZUS, Policję, CBA. Klasyczny przykład zastosowania tej techniki to metoda „na policjanta”. Ofiara idzie do banku, wypłaca pieniądze, oddaje je podstawionej osobie.
4. Technika, która wykorzystuje empatię
Człowiek, choć obcy, sprawia wrażenie, że nas zna i rozumie. Okazuje współczucie, mówi, że sam był w podobnej sytuacji. Za ogromne pieniądze namawiają do „cudownych” terapii lub preparatów. Najpierw zdobywają sympatię, a dopiero potem oferują lek na problem, który „tak dobrze rozumieją”.

Oszuści okazują empatię, a to rodzi zaufanie. Jeśli komuś ufamy, to wierzymy, że kieruje się naszym dobrem. Powszechnie wiadomo, że odruchy serca otwierają portfel szybciej, niż zadziała zdrowy rozsądek.

Dziś przestępcy, którzy działają w Internecie, są skuteczni nie dlatego, że potrafią łamać kody, zabezpieczenia itp. Nie włamują się do komputera ofiary, żeby zdobyć informacje, ona sama im je podaje. To oszustwa internetowe, w których sprawcy wykorzystują psychomanipulację.

• Phishing (z ang. łowienie informacji) – to obecnie najpowszechniejsze oszustwo. Przestępcy wysyłają e-maile i SMS-y, których celem jest wyłudzenie danych, haseł itp. Podają się za instytucje zaufania publicznego. Dane podajemy, wypełniając fałszywe formularze, myślimy, że to konieczne.
• Vishing (połączenie słowa phising z voice, czyli głos) – to wyłudzanie informacji przez telefon. Oszust tak prowadzi rozmowę, że sami podajemy mu dane.
• Ataki z wykorzystaniem sztucznej inteligencji (AI) – te przestępstwa są coraz częstsze. Sztuczna inteligencja pozwala doskonale podrobić czyjś głos i wizerunek, ale też potrafi manipulować naszymi emocjami.

 Jak się bronić przed technikami manipulacyjnymi oszustów?

Puccy policjanci wskazują, jeśli dzwoni obca osoba, która podaje się za urzędnika, pracownika jakiejś instytucji, ankietera itp., zawsze stosuj zasadę ograniczonego zaufania. Nawet jeśli zna twoje imię, nazwisko czy inne dane – to może być oszust, który wcześniej przejął te informacje.

• Daj sobie czas. To najlepszy sposób obrony przed manipulacją, nie tylko tą stosowaną przez oszustów. Nie musisz podejmować decyzji od razu ani natychmiast odpowiadać na czyjeś pytania.
• Poproś o nazwisko rozmówcy, rozłącz się i sama zadzwoń do instytucji, którą ta osoba reprezentuje (np. do banku, urzędu, administracji).
• Sprawdzaj wiadomości e-mail i SMS, jeśli jest w nich prośba o dane, kod Blik albo o pieniądze. Nawet gdy nadawcą jest znajomy – oszuści potrafią podszywać się pod dowolne numery telefonu i przejmują konta. Zadzwoń do tej osoby i wyjaśnij sprawę.
• Pamiętaj, że nie ma nic za darmo, a wyjątkowe okazje się nie zdarzają. Jeśli na taką trafisz, bardzo prawdopodobne, że jest to oszustwo.
• Zanim odpowiesz na pytanie obcej osoby, nawet jeśli wydaje się niewinne, odczekaj kilka sekund. Wyrób w sobie nawyk liczenia do 5. Dzięki temu nie będziesz reagować odruchowo.